Mobil Cihaz Terimleri Sözlüğü ( 3G ? GPS ? HSCSD ? )

1G: Birinci Kuşak analog mobil telefon kuşağının kısaltması. Kökeni 19. yy’a kadar giden ilk kuşak sistemlerden bazıları halen ABD’de kullanımda.
2G: İkinci kuşak mobil iletişim teknolojilerine verilen kısaltma. Dünyanın farklı yerlerinde farklı sistemler
içermesine karşın ikinci kuşağa dahil olan GSM global anlamda hakim durumda.
2.5G: GSM ikinci faz. GSM’in HSCSD ve GPRS’i kapsayan geliştirilmiş versiyonu.

3G: Üçüncü kuşak mobil iletişim teknolojilerine verilen kısaltma. Bu kuşağa ait cihaz ve ağlar IMT-2000 adıyla anılan bir standartı kullanıyor. UMTS bu ailenin en bilinen üyesi.
Airtime:
Abonenin cep telefonunu ile iletişim kurarken harcadığı zaman.
ASR (Autuomatic Speech Recognition
İnsan sesini otomatik olarak algılayıp komutlara dönüştüren sistemler. Sesli yanıt sistemlerinde kullanıcıya kolaylık sağlamak amacıyla kullanılmaktadır
ATM (Asychronus Transfer Mode
Asenkron Transfer Modu. Veri için paket bazlı ve switch’leme teknolojisi. Sabit ağlar geliştirilmiş olan ATM, günümüzde kablosuz veri iletiminde kullanılıyor.
Battery:
Batarya. Kablosuz telefonların güç kaynağı. Kablosuz telefonlar ve iletişim cihazlarında, nikel kadmiyum, nikel metal hidrid ve lityum iyon gibi, yeniden şarj edilebilir bataryalar kullanılır.
Baz İstasyonu:
Bir mobil telefon sisteminde yer alan radyo istasyonu.
Bitmap:
Bir görüntü alanını ve her bir pikselin rengini belirler. GIF ve JPEG, bitmap içeren grafik görüntü dosya tipine iyi birer örnektir.
Bluetooth:
Farklı cihazların kısa mesafeler içinde bir ağ oluşturmasına imkan veren kablosuz radyo teknolojisi. Taşınabilir kablosuz cihazlar arasında kolay veri iletimi sağlayan teknoloji, yaklaşık 10 metrelik bir menzile sahip.
Bookmark:
Yer imi. Web yada wap sayfalarında sık ziyaret ettiğiniz yerleri özel bir listeye ekleyip daha sonra hızlı erişmenizi sağlamak.
C:
Call Barring:
Telefonunı tüm yapılan aramalara veya belirli aramalara kapatıp açılabilmesi.
Call center:
Çağrı merkezi. Müşterilerden gelen çağrılarla birlikte diğer çağrıların da bilgisayar otomasyonu yardımıyla yönetildiği merkez.
Call Divert:
Çağrı yönlendirme. Gelen çağrıların daha önceden belirlenmiş numaralara veya telesekretere yönlendirilmesi özelliğidir.
Call Hold:
Çağrı Bekletme. Abonenin, konuştuğu aboneyi bekletmeye alarak başka bir çağrı yapabilmesi özelliğidir.
Caller ID (CLI
Arayan kişinin numarası. Bu özelliği olan telefonlarda, arayan kişinin numarası ekranda gösterilir.
Call Timer:
Airtime’ın kullanım süresinin kümülatif olarak kaydedildiği servis. Cep telefonlarında bütün aramaların süresinin kaydedilmesi.
CAMEL (Customized Applications for Mobile Enhanced Logic
GSM’de IN özelliklerini desteklemek üzere geliştirilen GSM standardı. “Hazırkart” bu teknolojiye iyi bir örnektir.
Cell :
Hücre. Ağ alanında ATM tipi anahtarlamada temel veri birimi olarak kullanılır. Modern cep telefonu ağlarının tamamı hücresel bir yapıya sahiptir. Her hücrenin ortasında bir baz istasyonu yer alır.
Cell Broadcast (Hücre Yayını
Belirli bir coğrafi alandaki telefonlara ücretsiz mesaj gönderimi sağlayan mobil teknolojidir. Örnek 55.nci kanaldan Maç Yayınları
CSD (Circuit Switch Data
Devre Anahtarlamalı veri aktarımı. 9600 bit/sn hızında devre anahtarlamalı veri iletimi. Nokia 3330, Ericsson T29, Siemens C45 gibi, GPRS özelliği olmayan WAP’lı telefonlar CSD ile WAP’a bağlanırlar.
Codec:
Coder (Kodlayıcı) ve Decoder (Çözücü) kelimelerinin birleşimiyle meydana gelen bu terim, sinyalleri kodlayıp çözen yazılım veya donanım parçaları için kullanılır.
CTI (Computer telephony integration
Bilgisayar ve telefon ağlarının bir arada çalışmalarını sağlayan yazılım. Çağrıya özel verileri sağlamak için daha çok çağrı merkezlerinde kullanılır.
D:
DSL (Digital Subscriber Line
Dijital Abone Hattı. DSL ve xDSL telefon hatlarını kullanıldığı tüm genişbant metodları kapsar.
Dual Band:
Çift Bant. İki farklı frekans boyunda sinyal alıp gönderme yapabilen telefonlara verilen spesifikasyon. Çift bantlı aygıtlar 900MHz ve 1800MHz frekanslarında çalışırlar. Üçüncü jenerasyonda yer alan UMTS’ye ait tek bir frekans olduğundan üçüncü jenerasyonda çift bantlı telefonlara gerek olmayacaktır.
Duplex Seperation:
Duplex Ayırım. İki mobil cihaz arasındaki iletişimde yer alan frekansların çift yönlü olarak (Downlink - Uplink) kullanılması. Telefonların Duplex olması aynı anda iki tarafında konuşabilmesine imkan verir. Walkie-talkie tipi telsiz aygıtları yarım-duplex veya simplex’tir.
E:
EFR (Enhances Rate
Gelişmiş Tam Oran. Hücresel sistemlerde ses kalitesini geliştirmeye yarayan bir teknoloji.
ETSI (European Telecommunications Standarts Institute
Avrupa Telekomünikasyon Standartları Enstitüsü. Avrupa’da telekomünikasyon standartlarını belirleyip, gözeten kurum. GSM ve UMTS ağlarında protokol ve iletim metodlarını bu kurum belirliyor.
G:
GHz:
1 milyar hertz. Alternatif akım veya elektromanyetik dalga frekans ölçüsü. Bilgisayarlarda işlemcinin saat hızını gösterir
GIF (Graphics Interchange Format
Grafik dosyalarını sıkıştırmak amacıyla Compuserve tarafından yaratılmış bir grafik formatıdır. Web dökümanlarında sık sık kullanılır.
GPS (Global Positioning System
Küresel Konumlandırma Sistemi. Dünya etrafında bir yörünge izleyen 24 uydu yoluyla dünya üzerindeki çok küçük şeylerin bile yerini belirlemeyi mümkün kılan sistem. Doğruluk derecesi 10 ile 100 m arasında bir farkla değişiyor.
GPRS (General Packet Radio Service
Genel Paket Radyo Servisi. 2.5G’nin temelini oluşturan teknoloji. GSM bazlı olan bu servis yüksek hızlı veri iletimine imkan verir. Ayırt edici özelliği paket bazlı bir method kullanmasıdır.
GRX (GPRS Roaming Exchange
GPRS Roaming değişimi
GSM (Global System for Mobile Communications
Mobil İletişim için Küresel Sistem. Avrupa’da kullanılan 2G mobil iletişimin en bilinen adı. Önceleri ETSI’nin “Groupe Spéciale Mobile” isimli alt kuruluşunun ismini taşıyan GSM daha sonraları sistemin küresel bir çapa ulaşmasıyla yeni adıyla anılmaya başlandı. 900MHz, 1800MHz ve sadece ABD’de kullanılan 1900MHz’lik frekans boylarına sahip.
H:
Handover:
Bir hücresel ağ içinde bir hücreden diğer hücreye geçiş. Telefon kullanımdayken bir hücreden diğerine geçiş sırasında bağlantı yeni hücreye devredilir.
Handsfree:
Cep telefonlarında da bulunan, cihazın megafonu kullanışarak konuşulmasına imkan veren teknoloji.
HLR (Home Location Register
Ev Konumu Kaydı. Mobil telefon ağlarında kullanıcı verilerinin sakladığı yer. Kullanıcının tercih ettiği servisler ve konumu ile ilgili bilgi içerir.
HSCSD (High Speed Circuit Switched Data
Yüksek Hızlı Devre Switch’li Veri. Bir GSM ağında devre-switch’li verinin yüksek hızlı iletimini sağlayan bir transmisyon metodu. Özel terminaller gerektiren HSCSD, 14,400 bit/saniye hızla çalışan iki GSM kanalının toplam 28,800 bit/saniye hızda çalışmasını sağlayabilir.
Cell:
Hücre. Modern cep telefonu ağlarının tamamı hücresel bir yapıya sahiptir. Her hücrenin ortasında bir baz istasyonu yer alır.
I:
IMT-2000 (International Mobile Telephone Standart 2000
Üçüncü jenerasyon için iletim methodlarının dahil olduğu standartlar bütünü.
Infrared:
IRDA
IrDA (Infra-red Data Association
Kızılötesi ışık üzerinden çalışan kablosuz bir ağ konsepti. Cep telefonları, PDA’ler ve dizüstü sistemlerde kullanılıyor.
Internet :
Dünyadaki bilgisayarların birbirine bağlanmasını sağlayan, bilgisayarlar, router’lar ve kablo bağlantılarından oluşan global ağ.
Intranet:
Kullanıcıları birbirine bağlamak için Internet’le aynı teknolojiyi kullanan dahili bir ağ, ortak bir arayüz sağlamak için daha çok browser’lar kullanılır.
IP (Internet Protocol
İnternet Protokolü. İnternet üzerinde veri transferi yapılmasını sağlayan protokol. Paket bazlı bir veri iletim yolu olan IP’de her bir paket İnternet üzerinde farklı yollar izleyebilir. İnternet’e bağlı her terminalin kendisine özel bir IP adresi bulunmak zorundadır.
ISDN (Integrated Services Digital Network

Entegre Servisler Dijital Ağı. Sabit bir ağ üzerinde kullanılabilen bir dijital iletişim ağı. Telefon, faks ve İnternet erişimi gibi değişik amaçlarla kullanılabilir.

ITU (International Telecommunications Union
Uluslararası Telekomünikasyon Birliği. Cenevre’de kabul edilen iletişim standartlarının dünya çapında uygulanabilmesi için çalışan kuruluş. ETSI gibi diğer kuruluşlarla koordine biçimde çalışır.
IVR (Interactive Voice Response
Sesli yanıt sistemi.
J:
Java:
Platformdan bağımsız programlama dili. Mobil Telefonlar için geliştirilen versiyonu da bulunmaktadır(j2ME) . Bu sayede başta oyunlar olmak üzere, java ile geliştirilmiş birçok uygulama uyumlu telefonlara indirilebilmektedir.
JPEG (Joint Photographic Experts Group
Bazı sıkıştırma özellikleri seçilerek yaratılan grafik formatı.
K:
Konum Tabanlı Servisler:
Cep telefonu kullanıcılarının “neredeyim?” , “yakınımda neler var?” ve “oraya nasıl ulaşırım?” sorularına, coğrafi konum bilgisini kullanıp en uygun cevaplar sunan servislerdir.
(Örn: En yakın hastane, haritada göster gibi)
L:

Lan (Local Area Network
Yerel Alan Ağı
LINK:
Internet’te, bir kelime, resim veya bilgiden bir başkasına yapılan bağlantı. İletişimde, alıcı ve verici arasındaki bir devre veya iletim yolu ile bunlara ilişkin ekipmanları içeren kanal. Internet’ te gezilen sayfaların içersinden bir diğer sayfa ya da siteye geçiş, yönlendirme.
M:
Mhz (Megahertz
1 milyon hertz.
MMS ( Multimedia Messaging Service
Çokluortam Mesaj Servisi. GSM’de bulunan SMS servisinin ses ve resimlerle desteklenerek geliştirilmiş hali.

Mpeg (Motion Picture Experts Group
1988 de kurulan ve ISO’nun himayesinde çalışan, video ve sayısal ses sıkıştırma standartlarını geliştiren grup.
MS (Mobile Station
Mobil İstasyon. Cep telefonunun kendisi. Mobil ekipman olarak da adlandırılır.

MSC (Mobile switching centre
GSM sistemi hücrelerin gruplaşmasından oluşur. Her bir grup hücrede bulunan 1 santral ve 1 baz istasyon kontrolorü bulunur. Bu kontrol merkezine MSC adı verilir.

MSISDN:
Mobil istasyonunun ISDN numarası
Multimedia:
Metin, ses ve video’nun birleşimi için kullanılır
MVPN (Mobile Virtual Private Network
mevcut GSM operatörünün sağladığı GPRS hizmeti kullanılarak, şirket veya özel ağlara erişilmesi
N:
Noise :
Gürültü. İşaretin ve verinin kalitesini düşüren, istenmeyen elektriksel veya elektromanyetik enerji. Sayısal veya analog sistemlerde oluşur, her tip dosya ve iletişimi etkiler.
O:
OTA (Over the air acitivitation
operatörlerin verileri terminallere ve uzak bölgelere şebeke üzerinden aktarmasına olanak tanıyan teknoloji.
P:

PBX (Private Branch Exchange
Abone sistemine dayanan sayısal veya analog telefon santralı, özel veya herkese açık telefon ağlarını birbirine bağlamak için kullanılır.
PDA (Personal Digital Assistant
Kişisel Dijital Asistan. Avuçiçi bilgisayar olarak da bilinen bu cihazlar küçük, kompakt bir yapıda, dokunmaya hassas bir ekrana sahip, klavyesiz, veri girişi için özel bir kalem kullanılan bir sistem..
PIN Kodu (Personal Identification Number
Kişisel Kimlik Numarası Kablosuz cihazlar kapsamında PIN, bir aramayı veya veri iletimini tamamlamak için SIM kartla birlikte kullanılan bir koddur.
Pixel:
Piksel. Bir bilgisayar ekranında veya görüntüsünde programlanabilen temel renk birimi. Fiziksel değil mantıksal bir birimdir. Bir pikselin boyutu, ekranın ayarladığınız çözünürlüğüne bağlıdır.
PSTN (Public Switched Telephone Network
Dünyadaki çeşitli telefon ağlarını ve servislerini gösterir.
R:

RAM (Random Access Memory
Rastgele erişimli bellek. İşlemci tarafından okunup yazılabilen, üzerinde bilgilerin geçici olarak tutulduğu bellek.
Roaming:
Dolaşım. Yabancı bir ağ içinde yapılan aramaları tanımlayan terim. Mobil telefon operatörlerinin kullanıcılarına, anlaşmalı oldukları diğer operatörlerin kapsama alanlarında hizmet vermesi. Dolaşımın sadece ülkeler arasında olması gerekmez, yakın gelecekte aynı ülkede GSM ve UMTS ağları içinde de dolaşım uygulaması yapılabilir.
Router:
Birden fazla ağı birbirine bağlayan cihaz; ağlar arasında paketleri akıllı bir şekilde yönlendirir.
S:
Satellite communication:
Uydu iletişimi. Dünya üzerindeki çeşitli istasyonlar arasında veri iletişimi sağlamak için dünya yörüngesindeki uyduların kullanılması.
SIM (Subscriber Identity Module
Abone Kimlik Modülü. Cep telefonlarında kimlik belirleme çipini taşıyan kart. Abonenin telefon numarası, ağda kimlik belirleme için şifreli bir algoritma, PIN ve abonenin telefon defterini içerir. Üçüncü jenerasyon UMTS ağlarda yerini USIM adlı yeni bir teknolojiye bırakacak.
Simplex:
Alıcı ve verici istasyon arasında, sadece tek yönlü iletişim yapabilme özelliği.
SOHO (Small Office Home Office
Küçük ofis/ev ofisi. Bilgi teknolojisinde, küçük işyerlerini ve ev ofislerini tanımlayan terim.
Smartphone:
Akıllı Telefon. Hem PDA hemde cep telefonu olarak kullanılan cihazlara verilen isim.
SMS (Short Message Service
Kısa Mesaj Servisi. GSM ağı içinde mesaj servisi. 160 karakter uzunluğunda mesajlar cep telefonları arasında alınıp, gönderilebilir.
SMSCB (SMS Cell Broadcast
Sms Yayını
SP (Service Provider
Kullanıcılarına telekomünikasyon servisleri sağlayan telekomünikasyon şirketi.
Speed Dialing:
Hızlı Arama. One touch dialing (tek tuş arama) diye de bilinen, önceden numaralara atanmış kişilerin tek tuşla aranmasını sağlayan teknoloji.
SSL (Secure Sockets Layer

Ağ üzerindeki mesaj iletişiminin güvenliğinin yönetimi için Netscape tarafından oluşturulmuş bir program katmanı.
Streaming:
Eşzamanlı. Dijital ses ve videonun İnternet üzerinden iletimini tanımlayan terim. Ses ve video kullanıcıya bir veri akışı halinde sunulur.
Symbian:
PC’de kullanılan Microsoft Windows gibi, Symbian da mobil cihazlarda kullanılan bir işletim sistemidir. Symbian tarafından belirlenen standartlar, farklı cihazların bilgileri kolayca paylaşmasını sağlar.
Streaming media:
Internet üzerinden videonun sıkıştırılarak gönderilmesini ve ulaştığı noktada kullanıcılar tarafından seyredilmesini sağlayan ortam.
Standby Time (Bekleme süresi
Kablosuz bir telefonun veya Communicator’ün tamamen dolması, açılması ve arama veya veri iletmeye hazır olması için gereken süre. Bekleme süresi, önceleri yalnızca saat ve dakika cinsinden belirtilirken yeni modellerde günlerle ifade edilebilmektedir.
T:
Talk time (Konuşma süresi
Kablosuz bir aracın, batarya gücünü tüketmeden önce, belirli bir iletim işleminde kullanıldığı süre (telefon görüşmeleri, veri gönderme ve alma). Konuşma süresi, saat ve dakika cinsinden ifade edilir ve iletim daha fazla güç gerektirdiği için bekleme süresinden daha kısadır.
Tri-Band:
Cep telefonunun GSM 900, GSM 1800 ve GSM 1900 gibi üç farklı frekans bandında çalışabilmesi
Truesync:
Starfish tarafindan geliştirilen, mobil araçlarla, pclerde bulunan takvim, adres defteri, ajanda kullanımının senkronize edilmesini sağlayan teknoloji.
U:
UMTS (Universal Mobile Telecommunications System
Evrensel Mobil İletişim Sistemi. Üçüncü kuşakta IMT-2000 ailesinin en çok bilinen ve gelecek vaadeden üyesi. TD-CDMA ve W-CDMA transmisyon metodlarını kullanan UMTS ağlar multimedya uygulamaları ceplere taşıyacak yüksek hızlı veri iletimini sağlayacak.
URL (Uniform Resource Locator
Internetteki resmi adres sistemi.
USSD (Unstructured Supplementary Services Data
USSD, GSM şebekesi üzerinden veri iletmenin bir yoludur. USSD’nin Data servisleri ile benzerlikleri vardır. Kullanıcı USSD servisine bağlandığında oturum başlar ve uygulama sonlanana kadar açık kalır. USSD mesajları en çok 182 karakter olabilir.
V:
VAS (Value added Services
Katma değerli servisler. GSM operatorlerinin kullanıcılarına sunduğu ek hizmetler.
VLR (Visitor Location Register
MSC sınırları içerisinde bulunan telefonların bilgisi.

VMS (Video Messaging Service
Video Mesaj Servisi. GSM ağlarında SMS’in video iletimine imkan verecek şekilde geliştirilmiş hali.

VPN (Virtual Private Network
Sanal özel ağ. Herkese açık olan iletişim altyapısını kullanan özel bir veri ağıdır. Tünel protokolu ve çeşitli güvenlik prosedürleri ile izinsiz girişlere karşı korunur.
Voicemail:
Sesli Mesaj. Sesli olarak mesaj gönderip, alabileceğiniz mesaj servisidir.
VoIP (Voice over IP
IP üzerinden Ses. IP ağları üzeriden ses iletimini tanımlayan terim. VoIP ses ve verinin aynı ağ altyapısı üzerinden iletimine imkan verir.
W:
WAP (Wireless Application Protocol
Kablosuz Uygulama Protokolü. Mobil cihazlardan İnternet erişimi sağlayan teknoloji. HTML dilini mobil cihazlarda kullanıma uygun WML diline çeviren WAP geçiş noktalarına mobil cihazlardan erişime dayanır. Mobil cihazlarda İnternet içeriğini çevirip, gösterecek bir tarayıcıya ihtiyaç duyulur.
W-LAN (Wireless Local Area Network
Kablosuz Yerel Ağ. Mikrodalga veya kızılötesi sayesinde kablosuz çalışan yerel ağ.

WML (Wireless Markup Language
Kablosuz Biçimlendirme Dili. Kablosuz kullanım için en iyi duruma getirilmiş HTML gibi bir biçimlendirme dili.
WWW (World Wide Web
Bir browser gibi istemci uygulamaları kullanılarak bağlanılan ve çeşitli servisler sunan, Internet sunucularının oluşturduğu büyük ağ.
X:
XML (Extenden markup language
Internet üzerinde bilgiyi paylaşabilmek için ortak bir bilgi formatı yaratma yolu. HTML diline benzer.